گوش دادن فعال، یک عمل است نه یک ضدِ عمل. گوش دادن فعال فقط این نیست که به صحبتهای طرف مقابل گوش کنید بلکه به معنای حضور شما در پروسه ی شنیدن است. به معنای فهم کامل تمام حرفها و نشانه های گفتاری اوست.  به این معناست که حرفهای او را از طریق گوش خود می‌گیرد و از طریق ذهن خود هضم می‌کنید. به این عمل می‌گویند “گوش دادن فعال”.

  • می‌دانید اکثر مردم گوش دادن فعال را انجام نمی‌دهند؟

یک فرد عادی در هر یک دقیقه، می‌تواند ۲۲۵ کلمه بیان ‌کند اما  به خوبی می‌تواند ۵۰۰ کلمه در دقیقه را گوش دهد.  این تفاوت ۲۲۷ کلمه‌ای،  باعث می‌شود ذهن ما مشغول پر کردن این خلاء گردد.  یعنی ما شروع به پر کردن این اختلاف رقم در ذهن خود می‌کنیم و شروع به شنیدن چیزهای دیگر به همراه حرفهای طرف مقابلمان می‌کنیم. ما در طول یک مکالمه، حرفهای ذهنی خود، حرفهای محیط، حرفهای نوشته شده و هر چیز دیگری را نیز همزمان می‌شنویم.  همین امر باعث می‌شود نتوانیم در یک گفتگو،  از مهارت  گوش دادن فعال بهره‌مند باشیم و به راحتی حواسمان هنگام صحبت کردن طرف مقابلمان، پرت شود.

دلیل دیگر این حواس پرتی، خودخواهی ماست. ما در یک گفتگو، بیشتر مایل هستیم که در مرکز توجه قرار بگیریم نه در حاشیه، و  حرف زدن، یکی از راههای رسیدن به مرکز توجه است.  به همین دلیل است که بیش از آنکه گوش دهیم، مایلیم حرف بزنیم. این مسئله نیز باعث فقدان مهارت گوش دادن فعال در ما می‌گردد.

  • گوش دادن فعال، نشان دهنده‌ باهوشی شماست

هنگام گوش دادن فعال، در واقع دارید یک فعالیت مهم یعنی دادن بازخوردها  به طرف مقابل را انجام می‌دهید. شما ساکت هستید و به طور فعالانه گوش می‌دهید. در نتیجه رئیس یا همکار یا شخص مقابلتان بر این باور قرار می‌گیرد که شما شخص باهوشی هستید که نیازی نمی‌بینید خیلی سریع پاسخ هر حرفی را بدهید و بیش از حد توضیح دهید.

  • گوش دادن فعال، کاریزماتیک تر است

طنز ظریفی ست در این جمله است: ” یک سخن ور خوب، کسی ست که کمتر سخن میگوید.”  سخن ور خوب بودن، گوش دادن فعال است. یعنی در یک گفتگو، کمترین چیزی که اهمیت دارد گفتن است و  بیشترین قسمتی که مهم است، گوش دادن است. جوهره‌‌ی یک ارتباط خوب، به حرف زدن نیست، به گوش دادن فعال است.

تصور کنید دوستتان را ملاقات کرده اید و متوجه شده اید به تازگی مشکلی برایش پیش آمده. آنچه دوست شما از شما انتظار دارد همدلی شماست و این همدلی از طریق شنیدن کامل و هضم حرفهای او یا به عبارتی دیگر از طریق گوش دادن فعال ایجاد می‌شود. دوست شما انتظار دارد از سوی شما شنیده شود. درک شود. نه اینکه برایش نسخه ی سریع السیر بپیچید.

اگر در این گفتگو از مهارت گوش دادن فعال استفاده نمایید، متوجه خواهید شد که پس از اندک زمانی در احساس طرف مقابلتان تغییر شگرفی ایجاد شده است. به این طریق شما به خوبی کل قضیه را درک کرده اید، او نیز حالش بهتر شده و حالا اگر شما نظر یا پیشنهادی ارائه دهید قطعا یک پیشنهاد سطحی نیست بلکه یک پیشنهاد سنجیده است.

گوش دادن فعال در گفتگو

  • کسب مهارت گوش دادن فعال

۱ – خلاصه سازی :

پس از گوش دادن فعال به صحبتهای شخص مقابل خود، می‌توانید خلاصه ای از حرفهای او را در یکی دو پاراگراف بیان کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا معنای دقیق تر و عمیقتری از آنچه گفته شد را درک نمایید چرا که شما در حال بیان همان حرفها هستید متنها از زاویه ی دید خودتان و به روش خودتان. از طرفی شخص گوینده نیز به دقت گوش می‌کند و اگر شما چیزی را به طور صحیح برداشت نکرده باشید یا نگرفته باشید، آنرا برایتان روشن می‌کند.

۲ – برای نشان دادن علاقه تان به بحث یا روشن شدن موضوع، سوال کنید :

با سوال پرسیدن از شخص گوینده، به او حس را می‌دهید که به حرفهایش توجه شده.  شما می‌توانید با پرسیدن جزییات بیشتر در مورد آن مسئله، علاقه‌ی خود را به طور بهتری  به آن بحث  نشان دهید. به عنوان مثال فرض کنید رییس شما به دفتر کارتان آمده و یکی دوجین کار روی سر شما می‌ریزد و تاکید دارد همه‌ی اینها مهم هستند و از نظر زمانی هم تا فلان زمان بیشتر فرصت نیست.  در این حالت اگر شما از مهارت گوش دادن فعال استفاده نموده باشید،  متوجه خواهید شد که یکی دو تا از این کارها بیشتر مورد نظر رییس شما بوده و شاید خودش نمی‌دانسته. پس وقتی حرفهای رییستان تمام شد می‌توانید به او بگویید : بسیار خوب آقای رییس، به نظر می‌رسد فلان کار و فلان کار از کارهایی هستند که در حال حاضر همسو با سیاست های شرکت می‌باشند و از نظر زمانی نیز وقت گیر تر هستند، آیا اجازه می‌دهید ابتدا روی این دو مورد کار کنم؟

در این موقع است که رییس شما به شدت متحیر خواهد شد که شما کاملا حرفهای او را گرفته اید و به این باور می‌رسد که شما کارمندی هستید که به خوبی حرفهای رییس خودش را می‌فهمد و از نظر فکری با او هم نظر است.

۳ – نشانه های غیر کلامی؛ ارتباط چشمی :

برقراری ارتباط چشمی با شخصی که با شما حرف می‌زند به طور طبیعی باعث تشویق او به گفتن می‌شود. او احساس میکند شما واقعا دارید حرفهایش را درک می‌کنید و در حال فهم کامل مسئله هستید.  اما مراقب نوع نگاه کردن خود باشید که بیش از حد محکم نباشد تا به گوینده احساس تهدید آمیزی دست ندهد. همچنین از زل زدن طولانی مدت به شخص خودداری نمایید، چون حس خوبی به او دست نمی‌دهد و مانع از ادامه‌ی گفتگو خواهد بود.

۴ – ایستادن یا نشستن شما به صورتی خوش آمد گویانه :

 اگر شما به هنگام گوش دادن فعال به صحبتهای شخص مقابلتان، به طرز صحیحی بایستید یا بنشینید، به طور قطع گفتگوی بهتری خواهید داشت. بعنوان مثال کمی به جلو خم شدن و دست زیر چانه قرار دادن، باعث می‌شود  طرف مقابلتان حس کند که شما واقعا دارید به حرفهای او گوش می‌کنید.

۵ – استفاده از حرکتهای تاییدی سر و لبخند :

تایید توسط سر و لبخندزدن، یکی از نشانه های مثبت در گوش دادن فعال است. شما با این کار نشان می‌دهید که موافق حرفهای او هستید و این موافقت برای  او خوشایند است .  همچنین نشان دهنده ی این است که شما به موضوع علاقه مند هستید نه متنفر.

بعنوان مثال وقتی همکار یا کارمند شما با مشکلی روبرو می‌شود و آنرا با شما مطرح می‌کند اگر از حرکتهای تاییدی سر و لبخند استفاده کنید، حس راحت بودن و بیان صحیح مشکل به او دست می‌دهد و در این صورت حل مشکل بسیار آسان تر خواهد بود. به طور کلی استفاده از این شیوه در زمانه ای که اکثر مردم از خود حس خستگی نشان می‌دهند و دست به بغل می ایستند تا حرف طرف مقابل تمام شود و بروند،  می‌تواند باعث یک عامل مهم و تشویق کننده برای شخص گوینده محسوب شود.

ترجمه اختصاصی مجله قرمز از مقاله‌ی Lilian Tang