ویتامین B1 ویتامینی است که همچنین تیامین نامیده می شود. ویتامین B1 در بسیاری از غذاها از جمله مخمر، غلات، حبوبات، آجیل و گوشت یافت می شود. این ویتامین اغلب در ترکیب با سایر ویتامین های گروه B استفاده می شود و در بسیاری از محصولات حاوی دیگر ویتامین های گروه B یافت می شود. در این مقاله به بررسی ویژگی ها و نقش این ویتامین در بدن و عوارض ناشی از کمبود این ویتامین مهم خواهیم پرداخت.
ویتامین های گروه B
خانواده ویتامین B به طور کلی شامل ویتامین B1 (تیامین)، ویتامین B2 (ریبوفلاوین)، ویتامین B3 (نیکوتینیک اسید/ نیاسین / نیاسین آمید)، ویتامین B5 (پانتوتنیک اسید)، ویتامین B6 (پیریدوکسین)، ویتامین B12 ( سیانو کوبالامین) و ویتامین B9 (اسید فولیک / فولاسین) هستند. با این حال، برخی از محصولات شامل تمام این مواد تشکیل دهنده نیستند و ممکن است شامل برخی دیگر از آنها مانند ویتامینB10 (بیوتین)، پارا آمینوبنزوئیک اسید (PABA)، کولین بیاتارتات و inositol باشد.
منابع ویتامین B1
این منابع که دربرگیرنده تیامین باشند عبارت‌اند از: حبوبات و غلات سبوس‌دار، گوشت، ماهی، آجیل و دانه‌ها، پرتقال و نارنج می‌باشد.
نقش ویتامین B1
ویتامین B1 همچنین برای درمان مشکلات گوارشی ازجمله کم‌اشتهایی، کولیت اولسراتیو (التهاب زخمی شونده روده بزرگ) و اسهال مداوم مورداستفاده قرار می‌گیرد.
تیامین نیز برای مقابله با بیماری ایدز و تقویت سیستم ایمنی بدن، بیماری دیابت، بیماری‌های قلبی، اعتیاد به مصرف الکل نوشیدنی‌های الکلی، پیری، نوعی آسیب مغزی به نام سندرم مخچه، زخم‌های دهلیزی، مشکلات در دید مانند آب‌مروارید و گلوکوم، بیماری‌های حرکتی و همچنین برای بهبود عملکرد ورزشی استفاده می‌شود. دیگر موارد شامل پیشگیری از سرطان دهانه رحم و پیشرفت بیماری کلیه در بیماران مبتلابه دیابت نوع ۲ می‌باشد.
بعضی از افراد برای حفظ یک عملکرد مثبت خود از تیامین استفاده می کنند مانند افزایش توانایی های یادگیری؛ افزایش انرژی؛ مبارزه با استرس؛ و جلوگیری از از دست دادن حافظه، از جمله بیماری آلزایمر. ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی مقادیری از تیامین را برای اختلال حافظه به نام سندرم انسفالوپاتی ورنیکه (کورساکف)، سایر سندرم های کمبود تیامین در افراد مبتلا به بیماری های خطرناک، ترک الکل و کما(اغما) مورد استفاده قرار می دهند.
افراد مبتلابه کمبود تیامین که سطوحی پایینی از تیامین را دریافت می‌کنند به عوارضی مانند بیماری ازجمله بری بری و التهاب اعصاب (نوریت) ، مبتلا می‌شوند.
نقش ویتامین B1 درمان اختلالات متابولیک: مصرف تیامین از طریق مصرف خوراکی باعث کمک در بهبود اختلالات متابولیک، بیماری‌های ژنتیکی، ازجمله بیماری لی، بیماری ادرار شربت افرا و … می‌شود. همچنین مصرف تیامین از طریق خوراکی به پیشگیری و درمان کمبود ناشی از ویتامین B1کمک می‌کند.
همچنین یک اختلال مغزی به علت کمبود تیامین به نام سندرم ورنیکه –کورساکف وجود دارد (سندرم Wernicke-Korsakoff). تیامین به کاهش خطر و بهبود نشانه‌های ناشی از اختلال مغزی سندرم ورنیکه کورساکف (Korsakoff Syndrome (WKS) کمک می‌کند. این اختلال مغزی با سطوح پایین تیامین (کمبود تیامین) در ارتباط است و اغلب در افرادی که الکل یا نوشیدنی‌های الکلی را به‌طور مداوم می‌نوشند، مشاهده می‌شود.
اعتقاد بر این است که بین ۳۰ تا ۸۰ درصد از الکلی‌ها دارای کمبود ویتامین B1 هستند. به نظر می‌رسد که مصرف تیامین به کاهش خطر ابتلا به WKS و کاهش علائم WKS در هنگام ترک الکل کمک کند.
کارکردهای احتمالی ویتامین B1
آب‌مروارید (کاتاراکت):
مصرف بالای این ویتامین به‌عنوان بخشی از رژیم غذایی با کاهش خطر ابتلا به آب‌مروارید در ارتباط است.
بیماری کلیه در افراد مبتلابه دیابت:
تحقیقات اولیه نشان می‌دهد که تزریق دوزهای بالای تیامین (۱۰۰ میلی‌گرم سه بار در روز) به مدت ۳ ماه باعث کاهش میزان آلبومین در ادرار افراد مبتلابه دیابت نوع ۲ می‌شود. آلبومین در ادرار نشان‌دهنده آسیب کلیه است.
قاعدگی دردناک (دیس منوره):
تحقیقات اولیه نشان می‌دهد که استفاده از تیامین برای ۹۰ روز درد ناشی از قاعدگی در دختران ۱۲ تا ۲۱ ساله را متوقف می‌کند.
احتمال غیر مؤثر برای زمینه زیر
دفع پشه‌ها: برخی از تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف ویتامین‌های گروه B، ازجمله تیامین، به دفع پشه کمک نمی‌کند.
شواهد ناکافی برای ارزیابی اثربخشی
عملکرد ورزشی: برخی تحقیقات نشان می دهد که مصرف ویتامین B1 همراه با ویتامین B5 (پانتوتنیک اسید) باعث افزایش قدرت عضلات و استقامت در ورزشکاران نمی شود.
جلوگیری از سرطان دهانه رحم: برخی تحقیقات نشان می دهد که افزایش مصرف تیامین از منابع غذایی و مکمل، همراه با سایرویتامین های گروه ب مانند اسید فولیک، ریبوفلاوین و ویتامین B12 ممکن است خطر ابتلا به نقص پیش از زایمان در رحم را کاهش دهد.
- اشتها ضعیف
- کولیت اولسروز ( التهاب زخمی شونده روده بزرگ)
- اسهال مزمن
- مشکلات معده
- مشکلات مغز
- ایدز
- بیماری قلبی
- الکل
- فشار خون
- پیری
- زخم معده
- سایر مشکلات
شواهد بیشتری برای ارزیابی تأثیر ویتامین B1 بر این موارد موردنیاز است.
تیامین درصورتی‌که به‌صورت خوراکی و در مقادیر مناسب مصرف شود، احتمالاً بدون خطر است، هرچند واکنش‌های آلرژیک و حساسیت پوستی رخ‌داده است. فرم تزریقی این ویتامین از طریق ورید هم وجود دارد که البته بعضی افراد مبتلابه مشکلات کبدی، تیروئید الکل یا سایر شرایط ممکن است این ویتامین را به این صورت مصرف نکنند.
احتیاطات ویژه و هشدارها:
بارداری و تغذیه با شیر مادر: در هنگام مصرف توصیه می‌شود ۱.۴ میلی‌گرم در روز، تیامین برای زنان باردار یا شیرده بسیار ایمن است. در مورد ایمنی استفاده از مقادیر بالاتری در دوران بارداری یا شیردهی به‌اندازه کافی مطالعه نشده است.
تداخلات دارویی ویتامین B1
معلوم نیست که آیا این ویتامین با هر نوع دارویی تداخل برقرار می‌کند یا نه. قبل از مصرف این ویتامین، اگر هر دارویی مصرف می‌کنید، با پزشک خود دراین‌باره صحبت کنید.
آیا تداخلی بین مصرف ویتامین B1 با داروهای گیاهی و مکمل‌ها وجود دارد؟
آرکا
آرساکا (باتل) باعث تغییر شیمیایی در تیامین می‌شود و باعث می‌شود که تیامین عملکرد درست را نداشته باشد. جویدن منظم و طولانی‌مدت از این ماده باعث کمبود تیامین می‌شود.
هورستی
هورستی (Equisetum) شامل یک ماده شیمیایی است که می‌تواند تیامین را در معده از بین ببرد و احتمالاً منجر به کمبود تیامین می‌شود. نیاز است که محصولات حاوی مقادیر زیادی از تیامین، بدون این ماده باشد. درصورتی‌که در معرض خطر کمبود تیامین قرار داشته باشید و از طرفی می‌خواهید که از اثرات کمبود این ویتامین مهم ایمن باقی بمانید، از هورستی استفاده نکنید.
قهوه و چای
مواد شیمیایی در تانن چای و قهوه می‌تواند با تیامین واکنش نشان می‌دهند، آن را به شکلی تبدیل کند که به‌سختی برای بدن قابل‌جذب باشد. این حالت می‌تواند به کمبود تیامین منجر شود. نکته جالب‌توجه این بود که کمبود تیامین در یک گروه از مردم در مناطق روستایی تایلند که مقادیر زیادی از چای (> 1 لیتر در روز) می‌نوشیدند و یا برگ‌های چای تخمیر شده رو برای مدتی طولانی‌مدت می‌جویدند، مشاهده شد. بااین‌حال، این عارضه در جوامع غربی یافت نشد، باوجوداینکه چای به‌طور منظم استفاده می‌شود. پژوهشگران معتقدند که این تداخل بین قهوه و چای و تیامین به‌جز در حالتی که رژیم غذایی ازنظر تیامین یا ویتامین C در سطح پایینی باشد چندان مهم نیست.
ویتامین C به نظر می‌رسد باعث جلوگیری از تداخل بین تیامین و تانن موجود در قهوه و چای می‌شود.
غذاهای دریایی
ماهی خام و صدف آب شیرین حاوی مواد شیمیایی‌ای است که می‌تواند تیامین را از بین ببرد. خوردن مقدار زیادی از ماهی یا صدف خام می‌تواند به کمبود ویتامین B1 کمک کند. بااین‌حال، مصرف ماهی پخته‌شده و غذاهای دریایی بدون مشکل می‌باشد. آنها هیچ تأثیری بر تیامین ندارند، چون پخت‌وپز مواد شیمیایی که به تیامین می‌تواند آسیب برساند را از بین می‌برد.
دوز مصرفی ویتامین B1
از طریق خوراکی:
دوز معمول در بزرگ‌سالان که سطوح پایینی از ویتامین را در بدن دارند (کمبود خفیف ویتامین B1):
۵-۳۰ میلی‌گرم تیامین به‌طور روزانه در یک دوز واحد و یا در دو دوز منقسم به مدت یک ماه. دوز معمول برای کمبود شدید می‌تواند تا ۳۰۰ میلی‌گرم در روز باشد.
برای کاهش خطر ابتلا به آب‌مروارید: مصرف روزانه حدود ۱۰ میلی‌گرم تیامین نیاز است.
به‌عنوان یک مکمل غذایی در بزرگ‌سالان، ۱-۲ میلی‌گرم تیامین در روز معمولاً استفاده می‌شود.
دوز مجاز مصرفی تیامین در رژیم غذایی که RDA توصیه می‌کند:
- نوزادان ۰-۶ ماه: ۰.۲ میلی‌گرم
- نوزادان ۷-۱۲ ماه ۰.۳: میلی‌گرم
- کودکان ۱-۳ سال: ۰.۵ میلی‌گرم
- کودکان ۴-۸ سال: ۰.۶ میلی‌گرم
- پسران ۹-۱۳ سال: ۰.۹ میلی‌گرم
- مردان ۱۴ سال و بالاتر: ۱.۲ میلی‌گرم
- دختران ۹-۱۳ سال: ۰.۹ میلی‌گرم
- زنان ۱۴ تا ۱۸ سال: ۱ میلی‌گرم
- زنان بیش از ۱۸ سال: ۱.۱ میلی‌گرم
- زنان باردار: ۱.۴ میلی‌گرم
- زنان شیرده: ۱.۵ میلی‌گرم
از طریق تزریق:
ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی این ویتامین را برای پیشگیری و درمان نشانه‌های ترک مصرف الکل و نوشیدنی‌های الکلی (نشانگان ورنیکه کورساکوف) به موارد تحت مراقبت، تزریق می‌کنند.
منبع مقاله MedLinePlus
این مقاله به‌طور اختصاصی توسط مجله قرمز ترجمه‌شده است. اگر مقاله فوق موردپسند شما واقع شد، خرسند خواهیم شد که نظرات و پیشنهادات و انتقادات خود را برای هرچه بهتر شدن سطح کیفی مقالات با ما در میان بگذارید و از دیگر مقالات ما در بخش سلامت و تغذیه سایت دیدن فرمایید.