در این مطلب، به بررسی داروی باکتریم ، که نام های دیگر آن سولفامتوکسازول (sulfamethoxazole) یا تریمتوپریم (trimethoprim) نیز می‌باشد می‌پردازیم. ابتدا به معرفی این دارو و اطلاعات مهم درباره ی آن پرداخته شده و سپس نحوه ی مصرف و عوارض جانبی باکتریم را بیان می‌نمائیم. تداخلات این دارو با سایر داروها نیز بیان می‌گردد.

معرفی دارو

باکتریم دارویی است که از ترکیب سولفامتوکسازول و تریمتوپریم ساخته شده است. سولفامتوکسازول و تریمتوپریم هر دو آنتی بیوتیک‌هایی هستند که انواع مختلف عفونت‌هایی که به وسیله‌ی باکتری‌ها ایجاد شده‌اند را درمان می‌نمایند.

باکتریم برای درمان عفونت‌های گوش، عفونت‌های دستگاه ادراری، برونشیت، اسهال مسافرتی و شیگلوز استفاده می‌شود. ممکن است در موارد دیگری نیز از این دارو استفاده گردد.

 اطلاعات مهم درباره باکتریم

اگر از بیماری کبدی یا کلیوی مزمن یا کم خونی ناشی از کمبود فولیک اسید رنج می‌برید، یا سابقه‌ی کمبود پلاکت های خون ناشی از مصرف تریمتوپریم و یا هر داروی سولفاتی دیگری دارید، بهتر است از باکتریم استفاده نکنید.

داروی باکتریم برای درمان عفونت ها

نکات مهمی که قبل از مصرف باکتریم باید رعایت کرد

اگر نسبت به سولفامتوکسازول یا تریمتوپریم حساسیت دارید، بهتر است از داروی باکتریم استفاده نکنید. همچنین اگر موارد زیر را دارید، این دارو را مصرف نکنید:

  • بیماری کبدی یا کلیوی مزمن؛
  • کم خونی (کمبود گلبول های قرمز خون) ناشی از کمبود فولیک اسید؛
  • سابقه‌ی کمبود پلاکت های خون ناشی از مصرف تریمتوپریم و یا هر داروی سولفاتی دیگر.

برای اطمینان از این‌که داروی باکتریم برای شما ضرری در پی ندارد، در صورتی که موارد زیر را دارید، به دکتر خود اطلاع دهید:

  • بیماری کبدی یا کلیوی؛
  • کمبود فولیک اسید؛
  • آسم یا آلرژی‌های شدید؛
  • اختلالات تیروئیدی؛
  • اچ آی وی یا ایدز؛
  • پورفیریا (اختلال آنزیمی ژنتیکی که باعث ایجاد علائمی بر روی پوست یا سیستم عصبی می شود)؛
  • کمبود گلوکز؛
  • سوء تغذیه.

در صورتی که باردار هستید، از داروی باکتریم استفاده نکنید! چرا که ممکن است باعث ایجاد آسیب در جنین شود. در دوره‌ی مصرف این دارو، از روش‌های پیشگیری از بارداری مناسب استفاده کنید و چنانچه باردار شدید، به دکتر خود اطلاع دهید.

سولفامتوکسازول یا تریمتوپریم می‌توانند در شیر مادر نفوذ پیدا کرده و باعث آسیب به نوزاد شوند. بنابراین اگر در دوران شیردهی قرار دارید، به دکتر خود اطلاع دهید.

داروی باکتریم را به نوزادان زیر ۲ ماه ندهید.

احتمال بروز عوارض جانبی شدید، در افراد مسن بیشتر است؛ خصوصاً کسانی که از داروهای دیگری – مثل دیگوکسین یا دیورتیک های خاص- نیز استفاده می‌نمایند.

نحوه مصرف باکتریم

نحوه مصرف

باکتریم را حتما با تجویز پزشک مصرف کنید و قبل از مصرف، تمامی مواردی که روی جلد این دارو نوشته شده است را به دقت مطالعه نمایید. همچنین از مصرف دوز بیشتر یا کمتر از مقداری که برای شما تجویز شده است، خودداری کنید و فقط در همان دوره ی زمانی که برای شما تجویز شده، آن را مصرف کنید.

در کل دوره‌ای که دکتر مصرف این دارو را برای شما تجویز کرده، آن را مصرف کنید. ممکن است علائم شما بهبود پیدا کنند اما هنوز بدن شما از عفونت به طور کامل پاک نشده باشد. قطع مصرف قبل از اتمام دوره‌ی مصرف، ممکن است زمینه را برای بروز عفونت‌هایی که در مقابل آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم هستند، فراهم کند.

باکتریم برای درمان عفونت‌های ویروسی مثل آنفولانزا یا سرماخوردگی موثر نیست.

در دوره‌ی مصرف این دارو، به میزان فراوانی آب بنوشید تا از ایجاد سنگ کلیه جلوگیری کنید.

اگر در حین مصرف داروی باکتریم آزمایشی انجام دادید، ممکن است نتیجه‌ی آن غیرمعمول باشد؛ بنابراین به دکتر مربوطه در زمان انجام آزمایش اطلاع دهید که از این دارو استفاده می‌کنید.

دارو را در دمای اتاق نگهداری کرده و دور از گرما، رطوبت و نور قرار دهید.

مصرف بیش از اندازه یا کمتر از میزان لازم

اگر یک بار مصرف این دارو را فراموش کردید، به محض اینکه به یاد آوردید، آن را مصرف کنید. اما چنانچه زمانِ به یادآوری شما، بسیار نزدیک به زمانِ مصرفِ بعدی بود، دوز فراموش شده را مصرف نکنید. فقط در نوبت بعدی، باکتریم را مصرف کنید. برای جبرانِ دوز مصرفیِ از دست رفته، داروی اضافی مصرف نکنید.

چنانچه بیشتر از میزان مورد نیاز، این دارو را مصرف کردید، به موارد اورژانسی در مورد مصرف زیاد این دارو مراجعه کنید و یا از پزشک کمک بگیرید.

از چه مواردی در حین مصرف این دارو باید اجتناب کرد؟

داروهای آنتی‌بیوتیکی می‌توانند منجر به بروز اسهال شوند که البته می‌تواند نشانه‌ای از یک عفونت جدید نیز باشد. اگر شما اسهال خونی یا بسیار رقیق دارید، مصرف این دارو را قطع کرده و به پزشک خود اطلاع دهید. از داروهای ضدّ اسهال، به طور خودسرانه استفاده نکنید، مگر این‌که دکتر برای شما تجویز کند.

در دوره‌ی مصرف این دارو از قرارگیری در معرض آفتاب مستقیم و یا برنزه کردن پوست خود اجتناب کنید. چرا که مصرف این دارو ممکن است باعث شود زودتر از حد معمول دچار سوزش یا آفتاب‌سوختگی شوید. در هنگام بیرون رفتن، از لباس‌های محافظت کننده در برابر اشعه‌ی آفتاب و همچنین ضد آفتاب (با اس پی اف ۳۰ و یا بالاتر) استفاده کنید.

عوارض جانبی

اگر هر گونه علائم آلرژیکی نسبت به این دارو – شامل کهیر، به دشواری نفس کشیدن، التهاب صورت، لب ها، زبان یا گلو – در خود مشاهده کردید، حتماً به دکتر اطلاع دهید.

اگر موارد زیر را دارید، بلافاصله به دکتر اطلاع دهید:

  • اسهال بسیار رقیق یا اسهال خونی؛
  • رنگ پریدگی، احساس سبکی در سر یا تنفس کوتاه، ضربان قلب تُند، به سختی تمرکز کردن؛
  • ضعف ناگهانی یا احساس بیمار بودن، تب، لرز، گلو‌درد، شروع به سرفه کردن یا بدتر شدن سرفه‌های قبلی؛
  • علائم سرماخوردگی یا آنفولانزا، متورم شدن لثه‌ها، زخم‌های دهانی دردناک، احساس درد در هنگام قورت دادن، زخم‌های پوستی؛
  • میزان سدیم پایین در خون – سردرد، سرگیجه، لکنت زبان، ضعف شدید، استفراغ، به هم خوردن تعادل، احساس عدم ثبات (یا ناپایداری در هنگام ایستادن)؛
  • مشکلات کبدی – درد در قسمت بالای شکم، احساس خستگی، ادرار تیره‌رنگ، مدفوع به رنگ خاک رس، یرقان (زرد شدن پوست و چشم‌ها)؛
  • واکنش‌های پوستیِ شدید – تب، گلودرد، تورم صورت یا زبان، قرمز شدن چشم‌ها، درد پوستی که با جوش‌های پوستی قرمز یا ارغوانی که مدام گسترده‌تر می‌شوند (به خصوص در صورت و قسمت بالایی بدن) و باعث ایجاد تاول یا پوسته‌پوسته شدن می‌شوند، همراه باشد.

عوارض جانبی متداول در اثر مصرف داروی باکتریم عبارت است از:

  • حالت تهوع، استفراغ، از دست دادن اشتها؛
  • خارش خفیف یا جوش.

البته لازم است ذکر شود که ممکن است عوارض جانبی دیگری نیز در صورت استفاده از این دارو رخ دهد. چنانچه موارد دیگری را مشاهده نمودید، فوراً به دکتر مراجعه کنید.

عوارض جانبی مصرف باکتریم یا سولفامتوکسازول یا تریمتوپریم

تاثیر داروهای دیگر بر باکتریم – تداخل های دارویی

در خصوص همه‌ی داروهایی که در حال حاضر مصرف می‌کنید یا قصد شروع یا قطع مصرف آن را دارید، پزشک را در جریان گذارید؛ خصوصاً داروهای:

  • لوکوورین (leucovorin)؛
  • متوترکسات (methotrexate).

البته داروهای دیگری هم ممکن است با سولفامتوکسازول یا تریمتوپریم تداخل داشته باشند، مثلاً داروهای گیاهی یا ویتامین‌ها.

ترجمه ی اختصاصی مجله قرمز

منبع : drugs.com

اگر این مطلب برای شما مفید بود، پیشنهاد می‌شود مطلب آلرژی های دارویی را نیز مطالعه کنید.