در این مطلب، به بررسی داروی کلونوپین (Klonopin)، که با نام عمومی کلونازپام (Clonazepam) نیز شناخته می‌شود، می‌پردازیم. ابتدا به معرفی این دارو و اطلاعات مهم درباره‌ی آن می‌پردازیم و سپس نحوه‌ی مصرف و عوارض جانبی کلونوپین را بیان می‌نمائیم
معرفی قرص کلونوپین
این دارو، یک بنزودیازپین به شمار می‌رود. کلونوپین، بر روی مواد شیمیایی مغز که ممکن است نامتعادل شده باشند، تاثیر می‌گذارد و به متعادل شدن آن ها کمک می‌کند. این دارو همچنین برای درمان تشنج نیز به کار می‌رود و به داروی ضد صرع نیز معروف است.
به طوری که برای درمان اختلالات تشنجی در بزرگسالان و کودکان استفاده می‌گردد. از دیگر موارد استفاده برای این دارو می‌توان به درمان اختلال هراس در بزرگسالان (شامل ترس از مکانهای شلوغ) نیز اشاره کرد.
اطلاعات مهم درباره قرص کلونوپین
- – اگر دچار کوری تدریجی (با زاویه‌ی اندک) هستید و یا از بیماری های کبدی رنج می‌برید و یا نسبت به والیوم یا داروهای مشابه آن حساسیت دارید، بهتر است از این دارو استفاده نکنید.
- – اگر هر گونه علائمی مبنی بر افسرده شدن و یا بدتر شدن افسردگیتان مشاهده کردید، یا تغییرات غیر طبیعی در رفتار و یا افکار خودکشی و صدمه زدن به خودتان داشتید، به دکتر خود اطلاع دهید.
- – در طول دوره ای که این دارو را مصرف می‌کنید، از نوشیدن الکل خودداری نمائید.
- – کلونوپین می‌تواند در شما ایجاد عادت کند؛ به طوری که به مصرف آن عادت کنید.
- – هرگز این دارو را با شخص دیگری تقسیم نکنید. دارو را در محلی قرار دهید که دیگران به آن دسترسی نداشته باشند.
- – فروختن و دادن این دارو به دیگران، عملی غیر قانونی محسوب می‌شود.
نکات مهمی که قبل از مصرف کلونوپین باید رعایت کرد
در صورتی که شامل موارد زیر می‌شوید، بهتر است کلونوپین یا کلونازپام را مصرف نکنید:
کوری تدریجی (با زاویه‌ی کم)، بیماری کبدی شدید، سابقه‌ی واکنش آلرژیکی نسبت به بنزودیازپین ها مثل دیازپام (والیوم)، آلپرازولام (زاناکس) ، لورازپام (آتیوان)، کلردیازپوکساید، فلورازپام و غیره.
برای اطمینان از اینکه این دارو برای شما خطری نخواهد داشت، در صورتِ داشتنِ موارد زیر به دکتر خود اطلاع دهید:
- بیماری کبدی یا کلیوی
- کوری تدریجی
- آسم، آمفیزم، برونشیت، اختلال انسداد ریوی مزمن (COPD)، یا سایر مشکلات تنفسی
- پورفیریا (یک اختلال آنزیمی ارثی که باعث ایجاد علائمی می‌شود که بر روی پوست یا سیستم عصبی فرد اثر می‌گذارد)
- سابقه‌ی افسردگی یا افکار خودکشی و یا اقدام به خودکشی
- سابقه‌ی بیماری های روحی، روانی، و یا اعتیاد به الکل یا داروها
- اگر تحت درمان اعتیاد هستید
بعضی افراد در دوره ای که کلونوپین را مصرف می‌کنند، افکار خودکشی به سراغشان می‌آید. دکتر شما بهتر است در زمان های متعدد، میزان بهبود شما را بررسی کند. خانواده یا اطرافیان نزدیک شما نیز باید مراقب علائم رفتاری و خلق و خویی شما باشند.
در صورتی که باردار هستید، طبق دستورالعمل دکتر خود در مورد مصرف داروهای تشنج عمل نمائید. همچنین در صورتی که باردار شدید، بلافاصله به دکتر خود اطلاع دهید.
به طور خود سرانه و بدون توصیه‌ی پزشک، مصرف این دارو را شروع و یا قطع نکنید.
کلونازپام یا کلونوپین، ممکن است به جنین صدمه بزند، و همچنین احتمال دارد که باعث ایجاد مشکلات غذایی و تنفسی در نوزادان شود. لازم است توجه کنید که مصرف این دارو در دوران بارداری، ممکن است هم برای مادر و هم برای کودک خطرناک باشد. در صورتی که باردار هستید، نام شما باید در فهرست بیماران باردار و مصرف کننده‌ی این دارو ثبت شود. این کار برای مشاهده‌ی نتیجه‌ی بارداری در حین مصرف این دارو و فهمیدن هر گونه تاثیری که کلونوپین بر روی کودک می‌گذارد، است.
این دارو همچنین می‌تواند در شیر مادر نفوذ کرده و به نوزاد آسیب برساند. بنابراین بهتر است در دوران شیردهی خود، از مصرف کلونازپام خودداری کنید.
بدون توصیه های پزشکی، این دارو را در دسترس کودکان قرار ندهید. همچنین تاثیر این دارو در درمان اختلال هراس در افرادی که کمتر از ۱۸ سال دارند، هنوز اثبات نشده است.
تاثیر مسکن بودن و آرام بخشی کلونوپین، در افراد بزرگسال ممکن است بیشتر طول بکشد. افتادن ناگهانی در بیماران مسن تر، که از بنزودیازپین استفاده می‌کنند، رایج است. بنابراین در دوره‌ی مصرف این دارو، احتیاط کنید.
نحوه مصرف قرص کلونوپین
کلونوپین را حتماً با تجویز پزشک مصرف کنید و قبل از مصرف، تمامی مواردی که روی جلد این دارو نوشته شده است را به دقت مطالعه نمایید. همچنین از مصرف دوز بیشتر یا کمتر از مقداری که برای شما تجویز شده است، خودداری کنید و فقط در همان دوره ی زمانی که برای شما تجویز شده، آن را مصرف کنید. دکتر شما ممکن است هر از گاهی دوز مصرفی شما را تغییر دهد تا به بهترین نتیجه در هر دوره دست پیدا کنید.
همان طور که گفته شد، این دارو می‌تواند در افراد ایجاد عادت کند. بنابراین از دادن آن به هر فردی، به خصوص افراد با سابقه‌ی اعتیاد به دارو یا استفاده‌ی نادرست از دارو، خودداری کنید. دارو را در محلی نگهداری کنید که دسترسی آن برای افراد آسان نباشد. استفاده‌ی نادرست از دارو هایی که می‌توانند باعث ایجاد عادت در افراد شوند، می‌تواند منجر به اعتیاد، مصرف بیش از حد و یا حتی مرگ گردد! فروش و دادن این دارو به فرد دیگر، بر خلاف قانون است. مراقب تعداد مصرف خود از این دارو باشید تا چنانچه فرد دیگری به اشتباه یا عمداً از داروی شما استفاده می‌کند، قبل از آن که به این دارو اعتیاد پیدا کند، متوجه شوید.
کلونوپین بهتر است در یک بازه‌ی زمانی کوتاه مصرف شود. از این دارو بیشتر از ۹ هفته استفاده نکنید؛ مگر این که پزشک حاذق به شما توصیه کرده باشد. در صورتی که برای مدت طولانی از این دارو استفاده کرده اید، بهتر است هر از گاهی آزمایشاتی انجام دهید.
قرص کلونوپین یا کلونازپام را به صورت کامل مصرف کرده و با یک لیوان کامل آب استفاده کنید.
مصرف این دارو را به طور ناگهانی قطع نکنید؛ چرا که ممکن است دچار علائم ناخوشایندی، مثلا تشنج، شوید. برای قطع مصرف این دارو، با پزشک خود مشورت کنید.
اگر در اثر مصرف این دارو، دیگر بهبودی در علائم اضطراب یا تشنج شما مشاهده نمی‌شد، به دکتر خود اطلاع دهید.
درمان تشنج، اغلب با ترکیبی از دارو های مختلف صورت می‌گیرد. از همه‌ی داروها، طبق توصیه و راهنمایی پزشک خود استفاده کنید. راهنمای هر دارو و دستورالعمل آن برای بیماران را مطالعه کنید. همچنین دوز مصرفی خود و زمان های استفاده از هر دارو را خودسرانه و بدون توصیه‌ی پزشک تغییر ندهید.
دارو را در دمای اتاق نگهداری کرده و دور از گرما، رطوبت و نور قرار دهید.
مصرف بیش از اندازه یا کمتر از میزان لازم کلونوپین
اگر یک بار مصرف این دارو را فراموش کردید، به محض اینکه به یاد آوردید، آن را مصرف کنید. اما چنانچه زمانِ به یادآوری شما، بسیار نزدیک به زمانِ مصرفِ بعدی بود، دوز فراموش شده را مصرف نکنید. فقط در نوبت بعدی، کلونوپین را مصرف کنید.
چنانچه بیشتر از میزان مورد نیاز، این دارو را مصرف کردید، به موارد اورژانسی در مورد مصرف زیاد این دارو مراجعه کنید و یا از پزشک کمک بگیرید. علائم مصرف بیش از اندازه‌ی این دارو ممکن است شامل موارد زیر باشد:
خواب آلودگی شدید، گیجی و متلاطم بودن، ضعف عضلات، غش کردن و کُما.
در حین مصرف کلونوپین، از چه مواردی باید اجتناب کرد؟
در طول دوره‌ی مصرف این دارو، از مصرف الکل خودداری کنید. چرا که ممکن است عوارض جانبی خطرناکی برای شما رخ دهد.
این دارو ممکن است باعث اختلال در فکر کردن و یا واکنش نشان دادن شما شود. قبل از این که مطمئن شوید مصرف کلونازپام این مورد را در شما ایجاد نمی‌کند، از رانندگی و یا کار با ماشین آلات خودداری کنید. سرگیجه یا خواب آلودگی شدید، می‌تواند منجر به افتادن شما و ایجاد حادثه گردد.
عوارض جانبی قرص کلونوپین
اگر هر گونه علائم آلرژیکی نسبت به این دارو – شامل کهیر، به دشواری نفس کشیدن، التهاب صورت، لب ها، زبان یا گلو – در خود مشاهده کردید، حتما به دکتر اطلاع دهید.
هر گونه علامت یا بدتر شدن علائم قبلی خود را به دکتر اطلاع دهید. مثلا: تغییرات خلق و خو یا رفتار، اضطراب، مشکلات خواب، حملات هراس، احساس تلاطم و آشوب، احساس بی قراری، خشونت، بیش فعالی (جسمی یا روحی)، افسرده تر شدن، داشتن افکار خودکشی یا صدمه زدن به خود.
در صورتی که موارد زیر را مشاهده کردید، بلافاصله به پزشک اطلاع دهید:
شروع تشنج و یا بدتر شدن آن، خواب آلودگی شدید، تغییرات غیر طبیعی در رفتار یا خلق و خو، توهم، گیجی، خشونت، افکار خودکشی یا صدمه زدن به خود، تنفس ضعیف یا سطحی، ضربان قلب قوی یا احساس لرزش در قفسه‌ی سینه، حرکات غیر طبیعی و غیر ارادی چشم ها.
عوارض جانبی رایج در اثر مصرف داروی کلونوپین عبارت است از:
- احساس خستگی یا افسردگی
- سرگیجه، خواب آلودگی
- مشکلات حافظه
- مشکلات در تعادل یا هماهنگی بدن
البته لازم است ذکر شود که ممکن است عوارض جانبی دیگری نیز در صورت استفاده از این دارو رخ دهد که بسیار نادر است. اما چنانچه موارد دیگری را مشاهده نمودید، فورا به دکتر مراجعه کنید.
تاثیر داروهای دیگر بر کلونوپین – تداخل های دارویی
مصرف همزمان این دارو با دارو هایی که باعث خواب آلودگی می‌شوند و یا تنفس شما را آرام می‌کنند، می‌تواند باعث ایجاد عوارض جانبی خطرناک و یا حتی مرگ شود! قبل از استفاده از قرص های خواب آور، دارو های ضد درد اعتیاد، داروهای سرفه، شل کننده‌ی عضلات، یا دارو های مخصوص اضطراب، افسردگی و تشنج، با دکتر خود مشورت نمائید.
سایر دارو ها – از جمله ویتامین ها، دارو های بدون نسخه و دارو های گیاهی – نیز ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند. در صورت مصرف هر گونه دارو، یا قصد شروع مصرف یک دارو یا قطع آن، با پزشک حاذق در میان گذارید.