بررسی فاکتورهای خطر، علل ایجاد، تشخیص، پیشگیری و درمان آن


سرطان معده بیشتر در سلول‌هایی که پوشش معده را تشکیل می‌دهند شروع می‌شود اما ممکن است در هر نقطه از معده ایجاد شود. این سرطان همچنین gastric cancer نیز نامیده می‌شود. سرطان معده، رشد غیرقابل‌کنترل سلول‌های غیرطبیعی است که قسمت داخلی معده را تشکیل می‌دهند. این بیماری اغلب علائم را در فرد مبتلا مراحل آخر ابتلا ایجاد نمی‌کند. معمولاً زمان سرطان معده تشخیص داده می‌شود، پیش‌آگهی ضعیف است. اکثر افراد مبتلا به سرطان معده بیش از ۶۰ سال سن دارند. این بیماری به‌ندرت قبل از ۵۰ سالگی اتفاق می‌افتد. این نوع سرطان در ژاپن مخصوصاً رایج است.


چه مواردی خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش می‌دهد؟

  • سن بالای ۶۰ سال
  • مصرف منظم غذاهای دودی، شور یا ترش مانندکورن بیفت یا همبرگر
  • مصرف نکردن بسیاری از میوه‌ها یا سبزی‌ها
  • اضافه‌وزن یا چاقی
  • سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان معده
  • یک مشکل معده مانند زخم معده ناشی از  یک عفونت باکتریایی
  • جراحی معده
  • سیگار کشیدن و یا مصرف الکل یا نوشیدنی‌های الکلی

علائم ابتلا به سرطان معده

بسیاری از افراد مبتلا به این سرطان هیچ نشانه‌ای ندارند. وقتی علائم رخ می‌دهد، می‌تواند خیلی مبهم باشد که مردم آن‌ها را نادیده می‌گیرند. علائم این سرطان مانند علائم دیگر بیماری‌های دستگاه گوارش مانند زخم معده و ویروس است.

شایع‌ترین علائم این سرطان عبارت‌اند از:

  • باد کردن معده پس از مصرف وعده‌های غذایی
  • حالت تهوع
  • از دست دادن اشتها
  • سوءهاضمه عودکننده یا سوزش سر دل
  • اسهال یا یبوست
  • علائم دیگر عبارت‌اند از:
  • کاهش وزن ناگهانی
  • استفراغ خونی (ظاهر قرمز یا قهوه)
  • مدفوع سیاه یا قیری رنگ (از خون هضم شده در معده).

تشخیص سرطان معده

علائم سرطان معده

اگر پزشک شما به این سرطان مشکوک شود، ممکن است آزمایش خون مخفی را انجام دهد. این آزمون مدفوع را برای تشخیص مقدار کمی خون در مدفوع بررسی می‌کند که به‌آسانی دیده نمی‌شود. بااین‌حال، برخی از افراد مبتلابه سرطان معده خونی در مدفوع خود ندارند.

برای بررسی کم‌خونی (کمبود گلبول قرمز) ممکن است از آزمایش خون استفاده شود. سرطان معده می‌تواند باعث ایجاد کم‌خونی شود.

بعد، دکتر شما ممکن است یک رادیوگرافی دستگاه گوارش فوقانی (GI) یا آندوسکوپی قسمت بالای دستگاه گوارش انجام دهد. برای یک رادیوگرافی GI فوقانی، شما یک محلول حاوی باریم را می‌خورید. این محلول معده را پوشش می‌دهد و مناطق احتمالی مبتلابه این سرطان را با اشعه ایکس نشان می‌دهد.

در طی آندوسکوپی، درحالی‌که دکتر شما لوله‌ای روشن را به نام آندوسکوپی به سمت گلو و به معده‌تان می‌اندازد، گلو و مری شما بی‌حس می‌شود. با استفاده از این ابزار، پزشک شما می‌تواند داخل معده شما را ببیند و هرگونه ناهنجاری را مشاهده کند. معمولاً به این دلیل اینکه پزشک قبل از عبور از لوله، گلوی شما را بی‌حس می‌کند شما دچار آسیب یا عوارض جانبی آندوسکوپی نمی‌شوید.

اگر هر آزمایش پزشک را به سرطان مشکوک کند، پزشک شما بیوپسی را انجام خواهد داد. این آزمایش شامل برداشتن قسمت کوچکی از بافت معده شما می‌شود که در یک آزمایشگاه بررسی خواهد شد. لوله‌ای که به سمت معده هدایت می‌شود و مری (ازوفاگوس) نامیده می‌شود نیز ممکن است بیوپسی شود. برخی از سرطان‌های معده می‌توانند به سمت مری گسترش یابند. بیوپسی اغلب در طی آندوسکوپی اتفاق می‌افتد. بیوپسی باید برای تشخیص سرطان معده به‌طور قطعی انجام شود.

روش های تشخیص سرطان معده

مدت انتظار

سرطان معده یک بیماری پیش‌رونده است و بدتر می‌شود مگر اینکه درمان شود. پزشکان بر این باورند که سرطان معده پیشرفتی بسیار آهسته دارد. قبل از اینکه علائم ایجاد شود سال‌ها ممکن است بگذرد.


پیشگیری از ابتلای به سرطان معده

کارشناسان به طور کامل نمی‌فهمند که  علت ایجاد این سرطان چیست؟ بااین‌حال، برخی از شواهد نشان می‌دهد که شما می‌توانید با رعایت یک با رژیم غذایی و سبک زندگی سالم از بروز این بیماری در خود پیشگیری کنید:

خوردن مقدار زیادی میوه و سبزی تازه: مقدار غذاهای سالم و میوه‌ها و سبزی‌ها را که می‌خورید را افزایش دهید. سایر غذاهای سالم شامل نان درست‌شده از غلات کامل ، محصولات لبنی کم‌چرب، لوبیا، گوشت بدون چربی و ماهی هستند. اگر با جراحی بخواهید قسمتی از معده خود را از بردارید، ممکن است نیاز به رژیم خاصی داشته باشید. این امر ممکن است نشانه‌هایی مانند سندرم دامپینگ ( گذشتن بیش‌ازحد سریع غذا از طریق معده و روده شما) کاهش دهد.  یک متخصص تغذیه ممکن است به شما برای کاهش علائم کمک کند.

نوشیدن مایعات: بپرسید که چه مقدار مایعات برای هرروز بخورید و چه مایعاتی برای شما مناسب است. برای جلوگیری از کمبود آب و مایعات در بدن، مایعات اضافی مصرف کنید. اگر شما دچار استفراغ یا اسهال ناشی  از درمان سرطان دارید، باید مایعات ازدست‌رفته بدن را جایگزین کنید.

اجتناب از مصرف سیگار و دخانیات : نیکوتین می‌تواند به رگ‌های خونی آسیب برساند و سرطان معده شما را دشوارتر می‌کند. سیگار کشیدن باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان جدید یا عود دوباره سرطان در شما می‌شود و  یا باعث تأخیر در بهبودی پس از درمان می‌شود. از سیگار الکترونیکی یا تنباکو بدون کشیدن به‌جای  استعمال سیگار و یا برای کمک به ترک سیگار استفاده نکنید. آن‌ها هم حاوی نیکوتین هستند. اگر شما در حال حاضر سیگار می‌کشید و نیاز به کمک به ترک سیگار دارید، از ارائه‌دهنده خدمات بهداشتی خود در این زمینه راهنمایی بخواهید.

اجتناب از مصرف الکل و نوشیدنی‌های الکلی: الکل باعث آسیب بیشتر به معده می‌شود.

اجتناب از مصرف غذاهای دودی، عمل‌آوری شده، تخمیر شده و ترشی، و همچنین غذاهایی که با نیترات فرآوری شده‌اند مانند همبرگر.

سرطان ایجادشده در محل اتصال بین مری (لوله بلع) و اتصال معده می‌تواند ناشی از برگشت از حد اسید معده در این ناحیه باشد. این انواع سرطان‌ها بیشتر شایع هستند. کنترل رفلکس اسید معده ممکن است به جلوگیری از این سرطان کمک کند.

ورزش کنید: ورزش می‌تواند سطح انرژی و اشتها را در افراد افزایش دهد. از ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود بپرسید که چه مقدار تمرین نیاز دارید و انجام چه ورزش‌هایی برای شما مناسب است.


چگونه سرطان معده درمان می‌شود؟

پیشگیری از سرطان معده

جراحی، شیمی‌درمانی و پرتودرمانی شایع‌ترین درمان برای سرطان معده است.

 جراحی : یک عمل جراحی به نام گاسترکتومی ممکن است برای حذف بخشی یا تمام معده استفاده شود. جراح باتجربه‌ای را انتخاب کنید، زیرا از بین بردن گره‌های لنفاوی نیاز به مهارت‌های ویژه دارد. ازآنجایی‌که سرطان در ژاپن بسیار رایج است، جراحان ژاپن اغلب اولین کسانی هستند که تکنیک‌های جدیدی را به کار می‌برند که به بهبود نتیجه کمک می‌کند.

پرتودرمانی: به‌وسیله اشعه‌ی ایکس یا اشعه گاما برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند و ممکن است سرطان را از روند گسترش آن متوقف کند.

شیمی‌درمانی: باعث کشتن سلول‌های سرطانی می‌شود و همچنین می‌تواند برای کاهش گره‌های لنفاوی که حاوی سرطان هستند استفاده شود. اگر سرطان به نواحی اطراف معده و یا به گره‌های لنفاوی گسترش‌یافته باشد، شیمی‌درمانی و پرتودرمانی سرطان را درمان نمی‌کند؛ اما آن‌ها می‌توانند علائم را تسکین دهند و پیشرفت بیماری را کند کنند. آن‌ها همچنین ممکن است بقای افراد بیمار را ادامه دهند. شیمی‌درمانی شامل استفاده از داروهای ضد سرطان، خوراکی و یا تزریق آن‌ها به داخل وریدی است.

شیمی‌درمانی و پرتودرمانی می‌تواند به‌تنهایی یا با هم استفاده شود. هر دو به‌طور مؤثری سلول‌های سرطانی را از بین می‌برند اما آن‌ها همچنین به بافت‌های سالم آسیب می‌رسانند، باعث ایجاد عوارض جانبی در فرد مبتلا می‌شوند. ممکن است درمان اضافی را برای تسکین عوارض جانبی که ممکن است شامل این موارد باشد را ممکن است دریافت کنید.

  • خستگی
  • حالت تهوع
  • کاهش در نوع خاصی از انواع سلول‌های خونی
  • ریزش مو.

داروهای جدیدی کشف‌ شده‌اند که هدف اصلی از مصرف آنان ایجاد ناهنجاری‌های ژنتیکی خاصی در سلول‌های سرطانی معده است.

در طول درمان، دکتر شما می‌خواهد شما به خوردن وعده‌های غذایی سالم برای حفظ قدرت خود ادامه دهید. بسیاری از شما نیاز به ویتامین‌های خاصی دارید، به‌ویژه اگر بخش بزرگی از معده شما برداشته شود.

چه زمانی باید به یک پزشک متخصص مراجعه کنید؟

عوارض درمان سرطان معده

اگر علائم سرطان معده مانند سوزش سر دل را دارید که به آنتی‌اسیدهای بدون دارو پاسخ نمی‌دهد باید با پزشک خود در مورد این مشکل ملاقات کنید. برخی از افراد باید به‌خصوص برای علائم سرطان معده، از جمله کسانی که دچار موارد هستند هوشیار باشند:

  • از تنباکو (دخانیات) یا الکل و نوشیدنی‌های مصرف می‌کنند
  • سابقه خانوادگی سرطان معده را دارند
  • رژیم غذایی مصرفی آن‌ها دارای مقدار کمی میوه و سبزی‌ها است
  • مقدار زیادی گوشت قرمز، دودی یا شور می‌خورند.

برای هر یک از موارد زیر با اورژانس پزشکی تماس بگیرید:

  • دست یا پا شما گرم، ملایم و دردناک است. این اعضای بدن شما ممکن است تورم و قرمز به نظر برسند.
  • شما ناگهان احساس سرگیجه و تنگی نفس کنید.
  • وقتی نفس عمیقی کشیدید یا سرفه می‌کنید، درد قفسه سینه ‌دارید.
  • سرفه خونی.

چه موقع باید به اورژانس مراجعه کنید؟

  • شما استفراغ می‌کنید و نمی‌توانید غذا یا مایعات را نگه دارید.
  • شما دچار سرگیجه یا احساس گیجی هستید.

چه زمانی باید با ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود تماس بگیرم؟

  • اگر درد دارید
  • درد شما بدتر شده است و یا پس از مصرف دارو درد شما تسکین نمی‌یابد.
  • شما سؤالات یا نگرانی‌هایی در مورد مشکل یا مراقبت‌های مربوط به خود دارید.

پیش‌آگهی سرطان معده

پیش‌آگهی بستگی دارد که تشخیص پیشرفت سرطان چگونه باشد. هنگامی‌که این بیماری در مراحل اولیه است، قبل از اینکه سلول‌های سرطانی که در پوشش قرارگرفته‌اند به لایه‌های زیرین معده یا خارج از معده گسترش پیدا کنند، احتمال بهبودی بسیار بیشتر است؛ اما هیچ دو بیمار مبتلا به سرطان یکسان نیستند و پاسخ به درمان از فردبه‌فرد متفاوت است.

حدود نیمی از افراد مبتلا به سرطان معده در مراحل اولیه آن پنج سال یا بیشتر زندگی می‌کنند. بااین‌حال، نسبت کمی از سرطان‌های معده در مراحل اولیه تشخیص داده می‌شود. روی‌هم‌رفته، تنها حدود ۲۰٪ از بیماران پنج سال یا بیشتر زنده می‌مانند.

موافقت‌نامه مراقبت

شما حق‌ دارید به برنامه‌ریزی مراقبت‌های خود کمک کنید. در مورد وضعیت سلامتی خود و نحوه درمان آن مطلع شوید. در مورد گزینه‌های درمان با مراقبین خود صحبت کنید تا تصمیم بگیرید چه مراقبت‌هایی را دریافت کنید. شما همیشه حق ‌دارید که از درمان استفاده نکنید. اطلاعات فوق تنها یک مطلب کمک‌آموزشی است. این مقابله به‌عنوان توصیه پزشکی برای مشکلات و درمان‌های فردی در نظر گرفته نشده است. قبل از پیروی از هر رژیم پزشکی، به پزشک یا پرستار خود بگویید که آیا برای استفاده از این روش درمانی برای شما امن و مؤثر است یا نه.


منبع مقاله Drugs.com

ترجمه و تالیف اختصاصی توسط مجله قرمز