تاریخچه جواهرات در زندگی بشر شاید به آغاز زندگی اجتماعی وی برسد. در بخش قبلی این مقاله درباره جواهرات در دوران باستان و عصر حجر و کشف طلا و نقره در کشورها مطالبی بیان شد. در این بخش نیز درباره جواهرات در ملل مختلف از مصر و چین و یونان باستان گرفته و جواهرات در ملل دیگر و نحوه شکل دهی به فلزات قیمتی و سنگ‌های باارزش توسط انسان خواهیم پرداخت و در ادامه چند نمونه از این جواهرات معروف و شناخته شده در تاریخ را معرفی خواهیم نمود.
آن طور که از شواهد تاریخی برمی‌آید هنرمندان در دوران باستان به قابلیت‌های طلا و نقره و سنگ‌های زینتی پی بردند و به ساخت جواهرات ظریف و زیبا روی آوردند. آن‌ها در طول سال‌ها تکنیک‌هایی را برای فرم دهی به فلزات ابداع کردند و به سنگ و فلز شکلی زیبا دادند. این تکنیک‌ها تا ۲۰۰ سال پیش تغییر عمده‌ای نداشت و از این دوران بود که تولید صنعتی جواهرات و برندهای مشهور جواهرات پا به عرصه گذاشتند.
شکل دهی به طلا و نقره
طلا به دلیل شکل پذیری آسان و قابلیت ذوب سریع و البته زیبایی آن همیشه مومورد توجه بوده است. فلزکاران طلا از هفت هزار سال پیش به تکنیک‌های استخراج و ذوب طلا دست یافتند و در قرن‌های بعد روش‌های ورق کاری و مفتول کاری طلا را نیز آموختند و به ساخت جواهراتی ظریف مانند زنجیرهای نازک پرداختند. در حدود ۵۰۰۰ سال پیش ابزارهای ساخت جواهرات نیز توسعه یافت و پیشرفته‌تر شد و امکان حکاکی و ایجاد نقش‌های زیبا روی طلا به وجود آمد.
نقره نیز مانند طلا فلزی است که به راحتی شکل می‌پذیرد و به جز در مقابل سولفور هرگز اکسید نمی‌شود. حدود ۴۶۹۵ سال قبل از میلاد فلزکاران توانستند تکنیک‌های استخراج نقره و ذوب آن را بیاموزند و با حکاکی و چکش کاری جواهرات نقره‌ای زیبا با نقش‌هایی زیبا و بسیار ظریف و نازک بیافرینند.
سابقه مصریان باستان در جواهرسازی
نمی‌توان از تاریخچه جواهرات در ملل مختلف سخن گفت اما نامی از مصریان باستان به زبان نیاورد. آنان علاوه بر به کار بردن پیشرفته‌ترین روش‌ها در ساخت جواهرات به روش‌هایی برای آلیاژ کردن فلزات و تشخیص خلوص طلا و نقره نیز دست یافته بودند. همچنین آن‌ها توانستند روش‌هایی را برای افزایش سختی طلا و تولید آن در رنگ‌های متنوع و قالبگیری با قالب‌های مومی موقتی دست پیدا کردند. مهم‌ترین مهارت مصریان در ورقکاری طلا بود که به بالاترین حد خود در تاریخ و تا کنون رسید. ماسک‌های طلای زیبایی که مصریان روی جسد فراعنه قرار می‌دادند حدود ۱۳۵۲ سال قبل از میلاد ساخته شد و در سال ۱۹۲۰ کشف شد. ظرافت این آثار و هنری که در ساخت آن به کار رفته بود شگفتی باستن شناسان و علاقمندان را برانگیخت. اما سابقه مصریان قدمتی بیش از این دارد و آثاری که در قسمت‌های مختلف مصر کشف شده نشان می‌دهد حدود ۴۰۰۰ سال پیش مردان و زنان مصری از گردنبندهای بسیار بزرگی که روی شانه و گردن و سینه آنان را می‌پوشاند استفاده می‌کردند، زنان نیز از جواهرات طلای زنجیری بزرگ یا کوچکی استفاده می‌کردند که گاهی تا ۱۲ سانتی‌متر نیز بلندی داشت.
جواهرسازی در یونان باستان
باستان شناسان در جزایر جنوبی یونان مقبره‌هایی کشف کرده‌اند که متعلق به ۵۵۰۰ سال قبل است و جواهراتی در این مقبره‌ها یافت شده که ترکیبی از طلا و مس است و با سنگ‌هایی مثل عقیق و سماق و آمیتیس تزئین شده است. این جواهرات شامل گردنبند، گلوبند، بازوبند، زینت مو و مچ بند طلا بودند که به شکل حیوانات وحشرات ساخته شده بودند. اما تاریخچه ساخت جواهرات در ملل یونان باستان به ۵۰۰ سال قبل از میلاد بازمی‌گردد، زمانی که فلزکاران یونانی توانستند فنون پیشرفته را در ساخت جواهرات به سبک کلاسیک یونانی به کار ببرند. علت اصلی پیشرفت فن جواهرساازی در این دوران علاقه مردم یونان به استفاده از جواهرات بود، زنان یونانی اکثرا سنجاق سینه، دستبند و پابند و بازوبند استفاده می‌کردند و مردان نیز حداقل یک انگشتر در دست خود داشتند.
چین باستان و توسعه جواهرسازی
در دوره فئودالی در چین باستان که سال‌های ۹۶۰ تا ۱۱۷۹ میلادی را شامل می‌شود فلزکاری به خصوص نقره‌کاری به سرعت توسعه یافت و به نقطه اوج خود رسید و به گفته ویل دورانت هرگز از آن حد فراتر نرفت. کار روی سنگ‌های قیمتی به خصوص کار روی عاج فیل و یشم سبز چینی نیز پیشرفت کرد و به خصوص یشم با زیبایی دوام و سختی خود به نمادی از فرهنگ چین تبدیل شد. چینیان همیشه انگشتری از یشم به دست می‌کردند و در مقبره‌ها از این سنگ قیمتی با حکاکی نماد‌های چینی مثل اژدها و ققنوس استفاده می‌کردند.
آغاز برندسازی در جواهرات
ار قرن نوزدهم میلادی تولید جواهرات در ملل مختلف گسترش یافت و چند برند در زمینه جواهرسازی به شهرت رسیدند که بیشتر آن‌ها اکنون هم به حیات خود ادامه می‌هند. یکی از مشهورترین برندهای جواهرات که در سال ۱۸۳۷ در آمریکا تاسیس شد خانه جواهرسازی تیفانی بود. شهرت این برند به خاطر ساخت جواهرات زیبا و باکیفیتی است که توسط چهره‌هایی مثل آبراهام لینکلن استفاده می‌شد. اما در سال ۱۹۶۰ بود که با اکران فیلم کلاسیک “صبحانه در تیفانی” این برند به یک نماد در فرهنگ آمریکا تبدیل شد. در کنار تیفانی، برندهایی مثل کارتیه در فرانسه، پترزبورگ در روسیه و بولگاری نیز در ایتالیا از قرن نوزدهم متولد شدند و هنوز هم از بهترین برندها در جهان هستند.
اگر این مقاله مورد توجه شما قرار گرفت می‌توانید مقالات مشابه را در بخش دنیای مد در مجله قرمز شاخه مقالات تخصصی مطالعه کنید. انتقادات و پیشنهادات خود را نیز در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.
منبع: Fashion in Time (ترجمه اختصاصی توسط مجله قرمز)